ไซนัสเป็นโพรงอากาศที่อยู่บริเวณข้างๆโพรงจมูก ตำแหน่งของไซนัสจะอยู่ในกระดูกใบหน้าหรือกระดูกกระโหลกศีรษะ เช่นแก้ม, หน้าผาก, ด้านข้างลูกตา และหลังต่อโพรงจมูก
อาการ
โรคไซนัสอักเสบมีอาการหลักๆอยู่ 4 อาการ คือ น้ำมูกข้น คัดจมูก ปวดตึงใบหน้า และความสามารถในการรับกลิ่นลดลง
ชนิดของโรคไซนัสอักเสบ โรคไซนัสอักเสบมี 2 ชนิด โดยสามารถแบ่งได้ตามระยะเวลาทั้งหมดที่ผู้ป่วยมีอาการดังนี้
- โรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน คือ ผู้ป่วยมีอาการน้อยกว่า 12 สัปดาห์
- โรคไซนัสอักเสบเรื้อรัง คือ ผู้ป่วยมีอาการนานกว่า 12 สัปดาห์
โรคไซนัสอักเสบกับหวัดแตกต่างกันอย่างไร
โดยทั่วไปหวัดจะเกิดจากการติดเชื้อไวรัสทางเดินหายใจ แต่ในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการนานกว่า 10 วันขึ้นไป โดยที่อาการไม่ดีขึ้นหรือมีอาการดีขึ้นในช่วงแรกแล้วกลับแย่ลงอีก เราจะถือว่าเป็นโรคไซนัสอักเสบที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย แต่ถ้าเป็นโรคไซนัสอักเสบเรื้อรัง สาเหตุของการเกิดโรคก็จะแตกต่างกันออกไป โดยส่วนใหญ่จะเกิดจากการอักเสบมากกว่าการติดเชื้อ
การตรวจวินิจฉัย
1. ใช้ประวัติ, อาการและการตรวจร่างกายเป็นหลัก
2. ในกรณีที่ผู้ป่วยเป็นโรคไซนัสอักเสบเรื้อรัง มักมีอาการไม่ชัดเจนเท่ากับโรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน จึงมีความจำเป็นต้องใช้การตรวจวินิจฉัยพิเศษเพิ่มเติม เพื่อตรวจดูการอักเสบของไซนัส เช่นการส่องกล้องตรวจในโพรงจมูก หรือ ตรวจโดยใช้เอกซเรย์คอมพิวเตอร์
3. ในปัจจุบันไม่นิยมใช้การตรวจด้วยเอกเรย์ธรรมดาเพราะมีความแม่นยำไม่มากนัก
ผู้ป่วยไซนัสอักเสบจำเป็นต้องผ่าตัดทุกคนหรือไม่
โดยส่วนใหญ่โรคไซนัสอักเสบสามารถหายได้ด้วยการใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์ แต่อาจมีผู้ป่วยบางรายที่จำเป็นต้องได้รับการผ่าตัด เช่น หลังจากได้ยาแล้วอาการไม่ดีขึ้น หรือมีการติดเชื้อไซนัสแบบจำเพาะบางชนิด เช่นมีการติดเชื้อราในไซนัส
การรักษาโรคไซนัสอักเสบด้วยการผ่าตัดมีกี่วิธี
ในปัจจุบันการผ่าตัดไซนัสสามารถผ่าตัดด้วยการส่องกล้องผ่านจมูกได้เกือบทั้งหมด ไม่มีแผล แต่ต้องดมยาสลบ และที่สำคัญคือใช้เวลาพักฟื้นหลังจากการผ่าตัดไม่นาน คือ อยู่โรงพยาบาลประมาณ 1-2 วัน หากไม่มีอาการผิดปกติใดๆ สามารถกลับไปพักฟื้นต่อที่บ้านได้ ใช้เวลาประมาณ 2 วัน ก็กลับไปทำงานที่ไม่ต้องออกแรงหนักได้ตามปกติ
ถ้าเคยเป็นโรคไซนัสอักเสบแล้วจะกลับมาเป็นซ้ำบ่อยๆจริงหรือไม่
ในกรณีของผู้ที่เคยเป็นโรคไซนัสอักเสบชนิดเฉียบพลัน โอกาสที่จะกลับมาเป็นซ้ำอีกมีไม่มากเท่ากับผู้ที่เคยเป็นไซนัสอักเสบชนิดเรื้อรัง เพราะผู้ป่วยกลุ่มนี้จะมีการรอักเสบที่ไม่หายขาด จึงจำเป็นต้องใช้ยาอย่างต่อเนื่องเพื่อควบคุมอาการ ทำให้คนกลุ่มนี้มีโอกาสที่เป็นๆหายๆได้
เราจะมีวิธีดูแลตนเองเมื่อเป็นไซนัสอักเสบอย่างไร
1. พักผ่อนให้เพียงพอ
2.หลีกเลี่ยงการใช้ยาปฏิชีวนะโดยไม่จำเป็น
3.ถ้ามีอาการมากขึ้นควรรีบมาพบแพทย์ พร้อมติดตามการรักษาอย่างสม่ำเสมอ
สนับสนุนข้อมูลโดย : นพ.สุเมธ เฟื่องกำลูน
แพทย์เฉพาะทางด้านหู คอ จมูก ศูนย์ หู คอ จมูก